اثربخشی اصلاح سوگیری توجه با استفاده از آموزش توجه رایانه ای درکاهش اضطراب و سوگیری توجه نوجوانان مضطرب اجتماعی نسبت به کلمات و چهره های هیجانی تهدید کننده

اضطراب اجتماعی یکی از شایع ترین اختلالات روانی در نوجوانان است. نظریات شناختی اضطراب اجتماعی، سوگیری توجه را به عنوان عامل سبب شناختی و تدوام بخش اضطراب اجتماعی محسوب می کنند. شواهد تجربی برای تایید این ارتباط علی کم بوده و فقط در بزرگسالان ارائه شده است. اصلاح سوگیری شناختی، الگویی آزمایشی و رویکردی نوآورانه جهت اصلاح سوگیری های شناختی است که موجب آسیب پذیری به اضطراب می شوند. پروتکل های اصلاح سوگیری توجه، یکی از تکنیک های اصلاح سوگیری شناختی هستند که نمایش توانمندیشان را به عنوان مداخلات درمانی برای آسیب شناسی هیجانی آغاز کرده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی اصلاح سوگیری توجه با استفاده از آموزش توجه رایانه ای درکاهش اضطراب اجتماعی و سوگیری توجه نوجوانان مضطرب اجتماعی نسبت به کلمات و چهره های هیجانی تهدید کننده بود. روش: از یک طرح آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. 32 نوجوان 12تا17 سال که اضطراب اجتماعی بالایی داشتند با دارا بودن تمام شرایط لازم برای ورود به آزمایش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی یا به گروه آموزش توجه (16 نفر) که در آن آزمودنی ها آموزش توجه رایانه ای را با استفاده از تکلیف اصلاح شده دات-پروب به منظور تسهیل بازگیری توجهی از چهره های متنفر انجام می دادند یا به گروه کنترل (16نفر) که تکلیف دات- پروب در آن انجام می گرفت منتسب گردیدند. به منظور بررسی دقیق اینکه آیا آموزش توجه سوگیری توجه را تغییر داده است از تکیف دات- پروب با استفاده از محرک های کلمه ای و چهره ای استفاده شد. علائم خودگزارشی اضطراب و افسردگی در پیش و پس از آموزش مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: پس از 8 جلسه آموزش رایانه ای به صورت دو بار در هفته، آزمودنی های گروه آموزش توجه در مقایسه با گروه کنترل، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، کاهش معناداری را در سوگیری توجه نسبت به چهره های هیجانی متنفر و نمره اضطراب اجتماعی نشان دادند. آموزش توجه هیچ تاثیری روی سوگیری توجه نسبت به کلمات تهدید کننده اجتماعی، خلق افسرده و اضطراب نداشت. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش از الگوهای مبتنی بر توجه اضطراب حمایت کرده و همسو با تحولات اخیر در اصلاح سوگیری شناختی است که اثبات کرده اند چنین اصلاحاتی با تغییرات هیجانی همراه هستند. همچنین داده های موجود بیانگر آن هستند که سوگیری توجه نقش علی را در ایجاد و تداوم اضطراب اجتماعی بازی می کند. نتایج پژوهش حاضر به روشنی نشان می دهد که استفاده از فراینده های رایانه ای آموزش توجه می تواند نویدبخش مداخله ای جایگزین یا مکمل در کاهش سوگیری توجه و اضطراب اجتماعی نوجوانان باشد. کاربردهای نظری و بالینی یافته ها مورد بحث قرار گرفته است.